POLISH PILOTS KILLED IN ACTION 1940-1945 BURIED IN CARMARTHENSHIRE

POLISH PILOTS KILLED IN ACTION 1940-1945 BURIED IN CARMARTHENSHIRE

PEILOTIAID PWYLEG WEDI LLADD AR FAES Y GAD 1940-1945 YN SIR GAERFYRDDIN

 

F/O Bohdan Anders, born on 27 February 1918 in Poznań, died 2 June 1941. Served in Poland, France and Great Britain.  Member of No. 303 "Tadeusz Kościuszko" Polish Fighter Squadron and No. 316 Fighter Squadron and No. 316 "City of Warsaw" Polish Fighter Squadron. Buried in Pembrey.

Bu farw F/O Bohdan Anders, a aned ar 27 Chwefror 1918 yn Poznan, 2 Mehefin 1941. Gwasanaethodd yng Ngwlad Pwyl, Ffrainc a Phrydain Fawr.  Aelod o Sgwadron Ymladdwr Pwylaidd Rhif 303 "Tadeusz Kościuszko" a Sgwadron Ymladdwr Rhif 316 a Sgwadron Ymladdwyr Pwylaidd Rhif 316 "Dinas Warsaw". Claddwyd ym Mhenbre.

F/O Tadeusz Blach , born on 20th November 1915, died on 9th August 1941. Served in No.  308 "Kraków" Polish Fighter Squadron. Buried in St. Clears.

Bu farw F/O Tadeusz Blach , a aned ar 20 Tachwedd 1915, ar 9 Awst 1941. Gwasanaethodd yn Sgwadron Ymladdwr Pwylaidd Rhif 308 "Kraków". Claddwyd yn Sanclêr.

F/O Roman Grzanka, born on 8 February 1903 in Ujma Duża, died on 27th June 1943. Served in Poland, France and Great Britain. Member of No. 307 “Lwowskie Puchacze" Polish Night Fighter Squadron. Buried in Pembrey.

Bu farw F/O Roman Grzanka, a aned ar 8 Chwefror 1903 yn Ujma Duża, ar 27 Mehefin 1943. Gwasanaethodd yng Ngwlad Pwyl, Ffrainc a Phrydain Fawr. Aelod o Sgwadron Ymladdwr Nos Pwylaidd “Lwowskie Puchacze” Rhif 307. Claddwyd ym Mhen-bre.

F/O Olech Antoni Kawczyński, born on  20th February 1916 in Wudzyn, died on the 8th of May 1941. Member of RAF 32 Squadron. Buried in Pembrey.

Bu farw F/O Olech Antoni Kawczyński, a aned ar 20 Chwefror 1916 yn Wudzyn, ar yr 8fed o Fai 1941. Aelod o Sgwadron 32 yr RAF. Claddwyd ym Mhenbre.

Sgt Jecek Kinel, born on 28th of March 1924 in Bydgoszcz, died  of 8th May 1944. Sergeant. Member of 1st in Air Gunnery Pembrey. Buried in Pembrey.

Bu Sarjant Jecek Kinel, a aned ar 28 Mawrth 1924 yn Bydgoszcz, farw ar 8 Mai 1944. Rhingyll. Aelod o 1af yn Air Gunnery Pen-bre. Claddwyd ym Mhenbre.

F/Sgt Wacław Oyrzanowski, born on the 18th of September 1903 in Zawady, died on the 28th June 1943. Senior mechanic, sergeant. Member of No. 302 ,,Poznański” Polish Fighter Squadron and the 307th Night Fighter Squadron 'Lwowskie Puchacze'. Buried in Pembrey.

Bu farw'r Prif Swyddog Cyfrif Wacław Oyrzanowski, a aned ar 18 Medi 1903 yn Zawady, ar 28 Mehefin 1943. Uwch fecanydd, rhingyll. Aelod o Sgwadron Ymladdwr Pwylaidd Rhif 302 ,,Poznański” a Sgwadron Ymladdwyr Nos 307 'Lwowskie Puchacze'. Claddwyd ym Mhenbre.

F/O Stanisław Piątkowski, born 01.05.1912 in Jaroszówka, died on 25th October 1940. Member of No. 79 RAF Squadron. Buried in Pembrey.

Bu farw F/O Stanisław Piątkowski, a aned ar 01.05.1912 yn Jaroszówka, ar 25 Hydref 1940. Aelod o Sgwadron Rhif 79 yr RAF. Claddwyd ym Mhenbre.

P/O Leon Jan Watorowski, born on 22nd of March 1920 in Chełmno, died on 8th of December 1944. Served in No. 317 "Wileński" Polish Fighter Squadron.  Buried in Pembrey.

Bu farw P/O Leon Jan Watorowski, a aned ar 22 Mawrth 1920 yn Chełmno, ar 8 Rhagfyr 1944. Gwasanaethodd yn Sgwadron Ymladdwyr Pwylaidd Rhif 317 "Wileński".  Claddwyd ym Mhenbre.

 

 

 

 

 

 

Ostatni lot- Romuald Gadus

 

Romuald Gadus na świat przyszedł 16 lutego 1919 roku w Dyneburgu.  W 1937 r. ukończył kurs szybowcowy w Ustianowej. Rok później  kurs pilotażu samolotowego w szkole pilotów Szkoły Pilotów Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej w Świdniku. Tuż przed wybuchem wojny został studentem I roku Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie.

We wrześniu wraz ze swoim rocznikiem ze szkoły podchorążych  ewakuował się  do Francji. Tam przeczekał do marca 1940 roku. Otrzymał przydział do grupy mjr. Czesława Krajewskiego z Grupy Bombowej w Caen (Normandia). Baza ta specjalizowała się w szkoleniach pilotów bombowców, w której polskim komendantem był właśnie mjr pil. Krajewski. Szkolenia prowadzono głównie na dwusilnikowych  samolotach bombowym Bloch MB-210.  Po kapitulacji Francji w czerwcu 1940 r. Gadus jako jeden z pierwszych przedostał się do Wielkiej Brytanii. Trafił na przeszkolenie do 5 Operational Training Unit (OTU) RAF. W październiku 1940 r. otrzymał przydział do  607 dywizjonu RAF. W listopadzie otrzymał przeniesienie do dywizjonu  501.  

Do Pembrey i do nowo sformowanego dywizjonu myśliwskiego 316  Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii został przydzielony jako jeden z pierwszych. Z końcem lutego 1941 roku zamieszkał w Pembrey. Tutaj spotkał dawnych przyjaciół ze Świdnika i Dęblina. Wraz z dywizjonem, po pięciu miesiącach spędzonych na treningach i lotach konwojujących statki i barki oraz przeciwstawianiu się Niemcom, którzy nieustannie zrzucali bomby na brytyjskie miasta, a morze zasypywali zrzutami min, został przerzucany najpierw na lotnisko Colerne potem na Church Station. 

Koniec kalendarzowego lata był wyjątkowe malowniczy. Gęste słaniające się o poranku mgły i kolorowe liście dodawały rumieńca nudnym, rutynowym lotom. Piloci, byli rozprężeni, rozczarowani i niecierpliwi. Przecież chcieli strzelać do Niemców, chcieli zakończyć tę wojnę.

Z końcem września nastąpiła sukcesywna wymiana sprzętu. Wkrótce Polacy mieli przesiąść się na spitfirey.

Tragedia rozegrała się na lotnisku Wolverhampton. pierwszego października 1941 r. podchorąży Romuald Gadus  otrzymał zadanie odtransportowania  Hurricane II A  o numerze seryjnym Z2962 SZ-T na inne lotnisko. Krótko po starcie, na wysokości ok. 60-70 m, samolot utracił prędkość; osiągnął tzw. martwy punkt  i spadł na pobliskie pole. Podczas zderzenia z ziemią pilot zginął.

Bernard Buchwald tak pisał o koledze; ‘’(…)  Romuald był miły, koleżeński, o nieprzeciętnej fantazji myśliwiec. Fantazja ta przyczyniła się zresztą do jego śmierci. Startując z lotniska w Wolverhampton wyrwał Hurricane'a świecą do góry. W tym momencie przerwał silnik, nastąpiła gwałtowna utrata prędkości, korkociąg. Niedostateczna wysokość nie pozwala już pilotowi wyprowadzić maszyny, która rozbiła się o ziemię, grzebiąc pod sobą młode życie (...)’’.

Pośmiertnie awansowany do stopnia podporucznika. Odznaczony Polową Odznaką Pilota (POPil). Pochowany został na cmentarzu w Taunton, w hrabstwie Somerset.

 

Uczestnicy kursu pilotażu myśliwskiego w Ułężu (czerwiec-sierpień 1939 r.). Zdjęcie z zasobu Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, sygn. IPN BU 0644/355

 

Pierwszy rząd od góry (od lewej):

• Hegenbarth Tadeusz (1917-1941), uczestnik kampanii francuskiej, służył w 308 DM, zestrzelił 1 samolot. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Medalem Lotniczym

• Sołogub Grzegorz (1918-1986), służył w 306 i 302 DM. Zestrzelił 5 samolotów. Odznaczony Virtuti Militari V kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Distinguished Flying Cross

• Kubiak Kazimierz (1917-1941), służył w 56 DM, pośmiertnie odznaczony Medalem Lotniczym

• Widawski Antoni (1911-1944), pilot testowy Instytutu Badań Technicznych Lotnictwa, służył w 305 DM. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i dwukrotnie Medalem Lotniczym

• Pentz Roman (1917-2000), służył w 306 DM, Odznaczony Krzyżem Walecznych i dwukrotnie Medalem Lotniczym

• Zieliński Antoni (1917-1942), służył w 304 Dywizjonie Bombowym. Odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych i Medalem Lotniczym

• Rzemyk Mieczysław (1918-1942) – służył w 301 Dywizjonie Bombowym, odznaczony Virtuti Militari V kl., czterokrotnie Krzyżem Walecznych i Medalem Lotniczym.

• Śnieć Czesław (1919-1972), służył w 317, 302 i 309 Dywizjonie Myśliwskim, zestrzelił 2 samoloty. Zestrzelony nad Francją wrócił do Anglii przez Hiszpanię. Odznaczony Virtuti Militari V kl, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym i Distinguished Flying Cross

Trzeci rząd (od lewej):

• Gadus Romuald (1919-1941) walczył w kampanii francuskiej, służył w 316 Dywizjonie Myśliwskim. Odznaczony Medalem Lotniczym.

• Zajdel Stanisław (1915-1944) służył w 309 Dywizjonie Myśliwskim, odznaczony dwukrotnie Medalem Lotniczym.

• Mickiewicz Donat (1917-2003) służył w 306, 302 i 308 Dywizjonie myśliwskim. Odznaczony Virtuti Militari V kl, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym i Distinguished Flying Cross.

• Szymankiewicz Jerzy Mieczysław (1918-2003) służył w 316, 302 i 317 Dywizjonie Myśliwskim. Odznaczony Virtuti Militari V kl, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, trzykrotnie Medalem Lotniczym, Odznaką za Rany i Kontuzję oraz Distinguished Flying Cross.

• Sporny Antoni (1918-1942) służył w 106 Dywizjonie Bombowym, odznaczony Medalem Lotniczym.

Czwarty rząd (od lewej):

• Formas Franciszek (1919-1987) służył w 306 Dywizjonie Myśliwskim.

• Blok Stanisław Józef (1916-1994) służył w 56, 315, 164 i 505 Dywizjonie Myśliwskim, zestrzelił 5 samolotów. Odznaczony Virtuti Militari V kl, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, czterokrotnie Medalem Lotniczym i Distinguished Flying Cross.

• Samp Bernard (1918-1941) służył w 605 Dywizjonie Myśliwskim.

• Szelestowski Mirosław (1918-2006) służył w 303 Dywizjonie Myśliwskim, zestrzelił 2 samoloty. Odznaczony Virtuti Militari V kl, trzykrotnie Krzyżem Walecznych i dwukrotnie Medalem Lotniczym.

• Malczewski Eugeniusz Ludwik (1919-1972) służył w 605, 315, 504 i 164 Dywizjonie Myśliwskim. Zestrzelił 1 samoloty, odznaczony Virtuti Militari V kl, trzykrotnie Krzyżem Walecznych i dwukrotnie Medalem Lotniczym.

• Franczak Aleksander Stanisław (1917-2006) służył w 258 i 306 Dywizjonie Myśliwskim, został zestrzelony nad Francją. Odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Lotniczym.

• Karaszewski Kazimierz (1918-1996) służył w 317 i 309 Dywizjonie Myśliwskim. Współautor projektu sztandaru Polskich Spił Powietrznych, odznaczony trzykrotnie Medalem Lotniczym.

• Pytlak Tadeusz Włodzimierz(1919-1941) służył w 607 i 302 Dywizjonie Myśliwskim. Odznaczony Medalem Lotniczym.

• Wojda Zbigniew Adam (1918-2009) służył w 303 Dywizjonie Myśliwskim. Współautor projektu sztandaru Polskich Sił Powietrznych, odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczym oraz Odznaką za Rany i Kontuzje.

• Kropiwnicki Eugeniusz (1919-1941) służył w 258 i 302 Dywizjonie Myśliwskim, odznaczony Medalem Lotniczym.

• Niżyński Jerzy (1920-1941) zginął podczas szkolenia w Wielkiej Brytanii. Odznaczony Medalem Lotniczym.

 

Piąty rząd (od lewej):

• Jaworski Edward (1920-2012) służył w 605, 315, 317, 302 i 308 Dywizjonie Myśliwskim. Odznaczony Virtuti Militari V kl, trzykrotnie Krzyżem Walecznych, Medalem Lotniczy, oraz Distinguished Flying Cross.

• Leśniewski Mieczysław (1918-1940) zginął w trakcie przeszkolenia we Francji.

• Polak Jerzy (1918-2007) służył w 308, ,306, 41, 315 i 309 Dywizjonie Myśliwskim. Zestrzelił 2 i 1/3 samolotu. Odznaczony trzykrotnie Krzyżem Walecznych i czterokrotnie Medalem Lotniczym.

• Gęca Bolesław (1917-1944) służył w 316 i 164 Dywizjonie Myśliwskim. Zestrzelony nad Francją powrócił przez Hiszpanię do Wielkiej Brytanii. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz trzykrotnie Medalem Lotniczym.

• Baran Stefan (1916-1997) służył w 303 i 317 Dywizjonie Myśliwskim. Odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Medalem Lotniczym.

• Wlazło Aleksander (1919-2012) służył w 316 Dywizjonie Myśliwskim. Odznaczony trzykrotnie Medalem Lotniczym.

• Dąbrowski Roman Piotr (1918-1982) służył w 607, 306 i 243 Dywizjonie Myśliwskim. 

"Księga lotników polskich..." O. Cumft, H.K. Kujawa    
"Ku czci..." Zbiorowa    
"Polskie Siły Powietrzne..." T.J. i Anna Krzystek    
Bernard Buchwald

Zaproszenie: Odsłonięcie Tablicy Pamiątkowej w Llanelli

 

Szanowni Państwo

Polsko-Walijski Komitet "Reach for the Skies" serdecznie zaprasza na odsłonięcie tablicy pamiątkowej upamiętniającej naszych rodaków poległych na służbie w Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii oraz w Royal Air Force w latach 1940-1947.   

Reach for the Skies - The Llanelli Polish War Memorial to inicjatywa społeczności polsko- walijskiej, całkowicie finansowana z publicznej zbiórki.  Tablica poświęcona Polakom będzie integralną częścią pomnika upamiętniającego ofiary konfliktów zbrojnych ma świecie. Llanelli War Memorial, to trwały symbol wdzięczności dla tych, którzy polegli w walce. Upamiętni tych, których ostatnim miejscem spoczynku jest hrabstwo Carmarthenshire w południowej Walii.

Szczegóły wydarzenia:

Data: niedziela, 3 listopada 2024 r.

Godziny:

11:00: Uroczysta msza w języku polskim i angielskim w Kościele Rzymskokatolickim pw. Naszej Pani Królowej Pokoju: Waunlanyrafon, Llanelli SA15 3AB

12:30: Uroczystość odsłonięcia Polskiego Pomnika Wojennego: Ogrody Ratusza, Llanelli SA15 3AP

Po uroczystości: spotkanie w gronie polsko-walijskim oraz skromny poczęstunek.

Byłoby nam niezmiernie miło, gdyby mogli Państwo zaszczycili nas swoja obecnością.

 Invitation: Unveiling of the Polish War Memorial

 

Dear Sir/ Madame

The  Polish- Welsh “Reach for the Skies’’ Committee cordially invites you to the Unveiling of the Polish War Memorial- in memory of polish pilots killed in action in ww2.

Service and Unveiling of the Memorial Ceremony on Sunday, 3th November  2024, followed by refreshments.

11:00 Mass in Polish and English at Our Lady Queen of Peace Roman Catholic Church: Waunlanyrafon, Llanelli SA15 3AB

12:30 Unveiling of the Polish War Memorial Ceremony: Town Hall Gardens, Llanelli SA15 3AP 

Followed by networking and refreshments at  Catholic Church Hall

We would be delighted if you could join us at the service, the unveiling and the reception.

Looking forward to hearing from you.

 

Kind regards

The  Polish- Welsh “Reach for the Skies’’ Committee